تپش قلب چیست؟
تپش قلب یعنی شما ضربان قلب خود را حس می‌کنید و احساس می‌کنید انگار این حالت طبیعی نیست.
زمانی که ضربان قلب تندتر و محکم‌تر از حالت طبیعی خود می‌زند به‌گونه‌ای که لرزش آن را در قفسه سینه، گلو یا گردن خود احساس می‌کنیم و یا صدای تپش‌های قلب را در گوش خود می‌شنویم به این حالت تپش قلب می‌گویند. خوشبختانه در بیشتر موارد این عارضه جدی یا مضر نیست بلکه یک پاسخ طبیعی به شرایطی مانند استرس است. بااین‌حال، اگر تپش قلب به‌دفعات زیادی تکرار می‌شود و احساس ناخوشایندی برای شما به دنبال دارد، نیاز است که توسط پزشک معاینه شوید.
افراد اغلب فعالیت نرمال قلب را با تپش قلب اشتباه می‌گیرند. بعضی از افراد نسبت به اتفاقات بدن خود بسیار هشیارند، تندتر زدن قلب را احساس می‌کنند و فکر می‌کنند این تپش قلب است اما در واقع قلبشان با سرعتی طبیعی یعنی 100 ضربه در دقیقه کار می‌کند. مسئله این است که علائمش اینطور که ما فکر می‌کنیم نیستند.
اگر تیروئید شما پُرکار باشد، تیروکسین زیادی تولید می‌کند که متابولیسم بدن را افزایش می‌دهد. این اتفاق می‌تواند منجر به ضربان قلب تند یا نامنظم همراه با علائمی مانند افزایش اشتها و کاهش وزن ناگهانی شود.
چرا تپش قلب رخ می‌دهد؟
قلب شما می‌تپد چون شغل مهمی دارد، یعنی فرستادن خون پُر از اکسیژن و مواد مغذی به تمام قسمت‌های بدن. ضمناً قلب، کربن دی‌اکسید تولید شده توسط بدن را که ضایعات محسوب می‌شود به ریه‌ها می‌فرستد تا شما آن را دفع کنید. وقتی اشتباهی در این سیستم رخ می‌دهد، ممکن است این عارضه را تجربه کنید.
قلب شما به طور کلی می‌داند چه زمانی بر اساس پالس‌های الکتریکی به‌واسطه‌ی گروهی از سلول‌ها به نام سینوآتریال نود فشرده شود. این سلول‌ها در بطن راست قلب شما قرار دارند که به آن آتریوم راست قلب نیز می‌گویند. اگر سینوآتریال‌ها شروع به ارسال پالس‌های الکتریکی ضعیف کنند، ممکن است شما احساس تپش قلب کنید.
علت تپش قلب چیست؟
- اضطراب، استرس، ترس و وحشت
- فعالیت ورزشی سنگین
- تغییرات دوران بارداری
- مصرف زیاد قهوه
- تیروئید پرکار
- افت قند خون، پتاسیم و اکسیژن بدن
- کاهش دی‌اکسید کربن در خون
- تب
- کم‌خونی
- کم‌آبی بدن
- خونریزی
- مصرف داروهایی مانند داروهای استنشاقی و ضد احتقان آسم، مسدودکننده‌های بتا (که برای فشار خون بالا یا بیماری قلبی تجویز می‌شوند)، داروهای تیروئید و داروهای ضدآریتمی و همچنین بعضی از داروهای سرماخوردگی
- مصرف بعضی از مکمل‌های دارویی
- مواد مخدر مانند کوکائین و آمفتامین
- نیکوتین
- مصرف الکل
مدت زمان این عارضه بستگی به علت آن دارد اما معمولاً مدت زیادی طول نمی‌کشد و طی چند ثانیه تا چند دقیقه برطرف می‌شود.
علائم خطر تپش قلب
ضربان غیرطبیعی قلب معمولاً خطرناک نیست و تنها زمانی نشانه یک مشکل جدی‌تر است که علائم زیر نیز همراه با آن ظاهر شوند:
- احساس سرگیجه و سبکی سر
- فشار یا درد قفسه سینه
- بروز مشکلات تنفسی
اگر تپش قلب همراه با علائم زیر بود با اورژانس تماس بگیرید:
- درد، فشار یا سفتی در قفسه سینه، گردن، فک، بازو یا قسمت بالای کمر
- تنگی نفس
- عرق کردن غیرمعمول
پیشگیری از بروز تپش قلب
این عارضه معمولاً ناشی از عوامل مختلفی می‌شود و می‌توان با رعایت نکاتی از آن پیشگیری کرد. در زیر تعدادی از نکات پیشگیری از آن آورده شده است:
- کاهش استرس: یادگیری تکنیک‌های تنفسی، مدیتیشن، یوگا یا تکنیک‌های تمدد اعصاب می‌تواند به کاهش استرس و اضطراب کمک کند. استفاده از این تکنیک‌ها می‌تواند تأثیر مثبتی بر آن داشته باشد.
- مدیریت مصرف الکل و قهوه: مصرف زیاد الکل و مواد حاوی کافئین می‌تواند به افزایش ضربان منجر شود. بهتر است مصرف این مواد را کاهش دهید یا به صورت متعادل مصرف کنید.
- ترک دخانیات: سیگار حاوی مواد مضری است که می‌تواند به تپش قلب وارد شود. ترک کردن سیگار به عنوان یک گام مهم در پیشگیری از تپش قلب مطرح می‌شود.
- ورزش منظم: ورزش منظم می‌تواند قلب را تقویت کند و به کاهش تپش‌های نامنظم کمک کند. با این حال، ورزش‌های سنگین باید با دقت انجام شوند و به میزان مناسبی انجام پذیرند.
- تغذیه سالم: تغذیه مناسب و متنوع باعث حفظ سلامت قلب می‌شود. مصرف مواد غذایی سالم و کاهش مصرف مواد غذایی پرچرب و پرنمک می‌تواند در پیشگیری از تپش قلب مؤثر باشد.
- کنترل فشار خون و کلسترول: داشتن فشار خون و سطح کلسترول در مرزهای طبیعی می‌تواند به حفظ سلامت قلب کمک کند. در صورت داشتن مشکلات فشار خون یا کلسترول، پیگیری پزشکی منظم ضرور است.
- اجتناب از مواد مخدر: مصرف مواد مخدر مانند کوکائین و آمفتامین بسیار خطرناک است و می‌تواند تپش قلب را افزایش دهد. بهترین راه اجتناب از مصرف این مواد است.
زمان تپش قلب طبیعی
ضربان غیر طبیعی نیز در شرایط مختلفی رخ می‌دهد و معمولاً نیاز به درمان خاصی ندارد. این عارضه در شرایط زیر ممکن است طبیعی باشد:
- هنگام دراز کشیدن: وقتی دراز کشیده‌اید، فشار بر قفسه سینه افزایش می‌یابد که ممکن است تپش قلب را افزایش دهد.
- در طول روز: تپش قلب ممکن است در طول روز به دلیل فعالیت‌های روزمره اتفاق بیافتد.
- همراه با اضطراب: این عارضه معمولاً به عنوان پاسخ طبیعی بدن به اضطراب و وحشت رخ می‌دهد.
- در دوران بارداری: تغییرات در ضربان قلب ممکن است در زنان باردار طبیعی باشد و به حمایت از جنین مرتبط باشد.
اگر این مشکل با علائم نگران‌کننده یا خطرناک همراه باشد، به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص دقیق و درمان مناسب ارائه شود. در مواردی که تپش قلب طبیعی نیست و با علائم نگران‌کننده همراه باشد، پزشک ممکن است توصیه به مطالعات و تست‌های دقیق‌تری داشته باشد
انواع راه‌های درمان تپش قلب
معمولاً تا زمانی‌که پزشک شما تشخیص یک بیماری قلبی زمینه‌ای را ندهد، این عارضه به‌ندرت به درمان و مصرف دارو نیاز دارد. در عوض، پزشک ممکن است روش‌های زیر را برای جلوگیری از محرک‌هایی که باعث تپش قلب شما می‌شوند توصیه کند:
- حذف فاکتورهایی مانند سیگار، قهوه، الکل، مواد مخدر و غیره
- تغییر سبک زندگی
- آغاز یک برنامه غذایی متعادل و متنوع
- شروع فعالیت‌های ورزشی
- به‌کارگیری روش‌هایی برای کنترل هیجانات و استرس‌های روزانه
درمان خانگی تپش قلب
مناسب‌ترین راه برای درمان این عارضه در خانه اجتناب از عوامل تحریک‌کننده علائم آن است. پس:
- استرس خود را کاهش دهید. هر روز قبل از رفتن به محل کار تکنیک‌های آرام‌سازی مانند مدیتیشن، یوگا یا تنفس عمیق انجام دهید.
- از محرک‌ها اجتناب کنید. کافئین، نیکوتین، برخی از داروهای سرماخوردگی و نوشیدنی‌های انرژی‌زا می‌توانند ضربان قلب شما را سریع یا نامنظم کنند.
- از مصرف داروهای غیرقانونی خودداری کنید. برخی از داروها مانند کوکائین و آمفتامین می‌توانند تپش قلب ایجاد کنند.
برخی از گیاهان دارویی مانند موارد زیر برای تسکین تپش بیش از اندازه ی قلب بسیار مؤثر هستند، پس مصرف دمنوش یا عرقیجات آنها را در برنامه روزانه خود قرار دهید:
- اسطوخودوس
- بابونه
- بیدمشک
- بهارنارنج
- گل گاوزبان
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
برای اندازه‌گیری ضربان قلب خود در خانه می‌توانید از دستگاه‌های فشارسنج دیجیتالی استفاده کنید. اگر ضربان قلب شما به طور مداوم بیش از ۱۰۰ ضربان در دقیقه یا زیر ۶۰ ضربان در دقیقه است، باید به پزشک مراجعه کنید. توجه به علائم دیگری مانند تنگی نفس، تعریق زیاد، غش کردن، ازدست‌دادن هوشیاری، احساس سرگیجه یا سبکی سر، احساس لرزش یا تپش قلب در قفسه سینه و درد یا ناراحتی در قفسه سینه در اثر این عارضه نیز مهم است و نیاز به مراقبت‌های فوری پزشکی دارد.
کلام آخر
توجه داشته باشید که این مطلب ، جایگزین نظرات و توصیه های پزشکان نیست و صرفا جهت اطلاعات پزشکی روزمره برای پزشکی در زندگی و سلامتی و بهداشت فردی و عمومی میباشد. بنابراین هرگز از این مطب به عنوان جایگزین توصیه ی متخصصان استفاده نکنید. تولید داخلی در زمینه تجهیزات پزشکی پیشرفت زیادی داشته است.